Theo thống kê đến năm 2020, Thành phố Hà Nội có khoảng 1.579 nhà chung cư cũ, tập trung chủ yếu ở các quận nội thành và nội đô theo mô hình tiểu khu nhà ở. Trong đó, một số chung cư thấp tầng, nhiều chung cư đơn lẻ độc lập và tồn tại một số ít nhà xây dựng trước năm 1954. Đến nay, qua nhiều thập kỷ, hầu hết chung cư cũ đều hết niên hạn sử dụng. Trong đó, quận Ba Đình có 211 nhà, quận Hoàn Kiếm có 99 nhà, quận Đống Đa có 415 nhà, quận Hai Bà Trưng có 244 nhà. Hiện tại, đa phần các chung cư cũ này đã được bán cho các hộ gia đình theo Nghị định 61/CP.
Ông Đào Ngọc Nghiêm, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội đóng góp tại hội nghị
Đóng góp ý kiến về giải pháp tháo gỡ khó khăn trong cải tạo các chung cư cũ, ông Đào Ngọc Nghiêm, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội cho biết, việc triển khai cải tạo chung cư cũ là cần thiết. Hà Nội chiếm đến 60% nhà chung cư, trong đó mới chỉ cải tạo được 1,2%. Khoảng 30 năm nay, Hà Nội đã đặt vấn đề cải tạo chung cư cũ với rất nhiều cuộc họp, nhiều giải pháp cấp thiết được đưa ra nhưng chúng ta mới chỉ cải tạo được rất ít.
Ông Đào Ngọc Nghiêm gợi ý, việc cải tạo chung cư cũ hay xây mới ngoài thực hiện theo sát Luật Đất đai, cần áp dụng triệt để Luật Thủ đô. Về cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học trong Đề án nên bổ sung thêm kinh nghiệm học hỏi của các nước, như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… Các nước có cả đề án xã hội hóa cải tạo chung cư cũ rất hay, được 100% nhân dân ủng hộ. Từ mô hình này, chúng ta có thể học hỏi cách làm, các bước thực hiện, cơ sở pháp lý cũng như tác động để nâng cao nhận thức người dân. Theo ông, việc cải tạo lại chung cư cũ hay xây mới sẽ góp phần bảo tồn di sản, tạo ra bộ mặt mới xứng tầm giá trị Thủ đô.
Nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ thành phố Phạm Ngọc Thảo lại cho rằng, nếu hơn 1.500 khu chung cư được cải tạo lại thì sẽ tạo diện mạo mới cho Thủ đô, nhân dân cũng sẽ đồng tình. Việc cải tạo phải phát huy tối đa 3 chủ thể: Nhà nước, doanh nghiệp và Nhân dân. Nếu làm tốt 3 chủ thể này thì chúng ta sẽ đạt được mục tiêu. Tuy nhiên, Thành phố phải kiến nghị để tính toán lại tỷ lệ % người đồng thuận; phải có giải pháp thuyết phục, xử lý người không chấp hành nếu không sẽ khó thực hiện.
Ở góc độ khác, bà Bùi Thị An, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội cho biết, việc xây mới và sửa chữa các chung cư cũ có làm được hay không hoàn toàn phụ thuộc vào người đứng đầu thành phố. Hệ thống các nhà chung cư của Hà Nội đã xây dựng được 60 năm, còn mới nhất cũng đã ngót 30 năm. Nhiều khu nhà đã quá cũ, quá nhếch nhác, quá mất an toàn. Do đó, việc cải tạo chung cư cũ nếu hài hòa lợi ích giữa các bên sẽ tạo ra sự đồng thuận thực chất và bộ mặt đô thị mới cũng sẽ tốt lên.
Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Nguyễn Lan Hương phát biểu kết luận hội nghị
Phát biểu kết luận hội nghị, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Nguyễn Lan Hương đánh giá cao sự chuẩn bị công phu của Ban cán sự Đảng UBND TP thể hiện quyết tâm chính trị cao và có sự kế thừa của nhiều nhiệm kỳ liên tục; cảm ơn các ý kiến đóng góp tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu tại hội nghị.
Theo đồng chí, cần nhấn mạnh yếu tố của người dân trong nội dung đề án để giải quyết hài hòa về lợi ích, quyền và nghĩa vụ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân; thể hiện đúng tinh thần người dân là trung tâm, là chủ thể của phát triển Thủ đô. Bên cạnh đó, đồng chí đề nghị có sự liên hệ với Luật Thủ đô, trong đó làm rõ về chế độ chính sách, cơ chế vận hành và tác động của Dự án; quan tâm đến vấn đề kiểm soát dân số nội đô. Việc cải tạo, xây dựng chung cư cũ cần gắn với vấn đề bảo tồn di sản.
Đối với nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Nguyễn Lan Hương yêu cầu bên cạnh nội dung cụ thể có tiến độ, giải pháp thực hiện, cần quan tâm tổng rà soát một cách tổng thể về kết cấu, dân số, hạ tầng, kiến trúc…Kế hoạch tổ chức thực hiện, yếu tố quan trọng nhất của dự án, phải xác định rõ tiến độ, phân công thực hiện và phân cấp cho các quận, huyện, trong đó, cần đánh giá đúng bối cảnh, tình hình và dự án thực hiện, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 như hiện nay.
Về giải pháp, cần phân tích rõ giải pháp về chính trị, kinh tế tài chính và hành chính. Những cơ chế ưu đãi với nhà đầu tư phải đảm bảo các quy định pháp luật nhưng cũng cần công khai, minh bạch về chế độ ưu đãi, lựa chọn nhà đầu tư, việc áp dụng công nghệ mới; Cùng với chính sách ưu đãi cho nhà đầu tư, cũng cần quan tâm đến chính sách các đối tượng chính sách xã hội.
Ngoài ra, phải quan tâm công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục người dân, không chỉ của chính quyền và hệ thống truyền thông mà phải có cả vai trò của MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội. Đặc biệt, trong công tác kiểm tra giám sát triển khai đề án, cùng với sự tham gia của HĐND TP, MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội, cần có cả giám sát trực tiếp của người dân ở từng dự án cụ thể.
Các đại biểu tham dự hội nghị
